"Vejîna li ser sûran" berdewam dike

 

Şaredariya Bajarê Mezin a Diyarbekirê, ji vejandina avahiyên dîrokî û çandî yên bajêr heta ji nû ve anîna herêmên depresyonê yên bajarî li bajêr, di gelek xebatên xwe de dest bi encamdanan kir.

Di çarçoveya xebatên restorasyonê yên ku ji aliyê Daîreya Avakirin û Bajarvaniyê ve bi dirûşma "Vejîn li ser sûran dest pê dike" di sala 2020'an de; Di qonaxa 1ê de restorekirina 6 birc û bedenên kelehê yên ku wan bi hev ve girêdide, di nav de 2 bircên ku Deriyê Rihayê diparêzin, bircên herî naskirî û jêhatî yên wek Birca Ben û Sen (Bedena Mezin), Birca Heft Bira, Birca Nûr û Birca Selçûqiyan bi dawî bûn, niha xebatên peyzajê lê dewam dikin.

Di merheleya 2yemîn de bi tevahî restorasyona 13 bircan, dîwarê ragirtina dora Girê Amîda, xebatên kolandinê û peyzajê qediyan.

Di çarçoveya xebatên qonaxa 3ê de xebatên li ser bircên Deriyê Çiyê, Tek Beden û bircên hejmar 7.8 bi dawî bûn.

Di qonaxa 5ê de ku ji Sûrên Keleha Navîn dest pê dike, beşa herî zêde ya sûran ku 950 metre dirêjî geliyê Dîcleyê dibîne, tê restorekirin.

Di çarçoveya xebatên qonaxa 6ê de restorekirina birc û dîwarên kelehê yên jimare 39-40 berdewam dike. Di çarçoveya xebatan de aqarên  dora bircên hejmar 21 û 22 yên li kêleka Deriyê Rihayê ku di qonaxa 1emîn de midaxeleya lezgînî lê hat kirin û xeterî lê heye, tên nûjenkirin.

Ji restorasyonê kaniya dîrokê za

Di vekolînên li ser bircên hejmar 7 û 8an de di çarçoveya xebatên restorasyona qonaxa 3ê de, şebekeya avê ya ku di sala 1543'an de ji aliyê Sultan Silêman ve ji bo peydakirina hewcedariya gel a avê hatiye çêkirin û heta sala 1930'î pêdiviya bajêr bi cih tîne, hat dîtin.

Hat diyarkirin ku ji şêwaz û formên wê yên avakirinê yên serdemên cuda ne, lûleyên li jorê yên serdema dawî ya Osmaniyan, lûleyên ku kûrtir jî yên serdema Romayê ne.

"Amfora"ya 1700 salî hat dîtin

Di çarçoveya xebatên restorekirina kelehê ya qonaxa 5emîn de, di kolandinên di navbera bircên hejmar 72 û 73ê de, amfora 1700 salî ya ku dîroka wê vedigere sala 330'î, li gorî awayê avakirinê û motîfên li ser wê, hatiye dîtin.

Amfora bi binê tûj a ku di veguheztina rûnê zeytûnê an jî şerabê de tê bikaranîn, ji ber ku li herêmê yekem car tê dîtin girîng e, ji serdema Romaya Dereng-Bîzansê ya destpêkê tê hesibandin.

Çiraya 1500 salî hat dîtin

Di xebatên restorasyonê yên li ser bircên hejmar 39-40 berdewam dikin de, çirayeke rûn a 1500 salî ya ku qaşo di serdema Romayê de bû, li gorî awayê çêkirinê û motîfên li ser wê hat dîtin.

Berhemên ku di xebatên ku ji teref Serokatiya Daîreya Pêşketin û Bajarvaniyê ya Midûriyeta Şaxa KUDEBê ve hatin kirin de teslîmî Midûriyeta Muzeya Diyarbekirê hatin kirin.

Mala Şehzadeyan dê bibe Navenda Ciwanan a Wêjeya Tematîk a Sezaî Karakoç

Ekîbên ku ji bo restorasyona li xana dîrokî bi fedakarî dixebitin, bi midaxaleyan avanî ji çîmentoyê paqij kirin û avahî bi xerc û malzemeyên li gor orîjînalê xurt kirin.

Di avahiyê de çîtkirina qube û kemeran û hevgirtina dîwaran bi dawî bû û xebatên ronahiyê jî bi dawî bûn.

Di xebatên restorasyonê de, kevirên ku tê texmînkirin aîdî qata eslî ya avahiyê ne, parçeyên windabûyî li gorî şiklê xwe yê resen ji nû ve hatin bikaranîn.

Mala Şehzadeyan a ku xebatên restorasyona wê qediyane, dê navê helbestvanê navdar Sezaî Karakoç ê ji Diyarbekirê bê kirin û qesra dîrokî jî wek "Navenda Ciwanan a Wêjeya Tematîk" bikeve xizmetê.

Birca hejmar 82 bû lokala jinan

Serokatiya Daîreya Avedanî û Bajarvaniyê bi projeya ku amade kir pirsgirêka rewana ku dibû sedema şilatiyê çareser kir.

Ekîbên ku ji bo paqijiya hundir zend û bend badan rûberê wê bi qûmê paqij kirin, pirsgirêka pengirîna avê ji holê rakirin.

Piştî ku rûberên hevgirtî yên kevir û kerpîç hatin dagirtin, dagirtina dîwarê ku ji ber ava ku diherikî avahiyê hat valakirin, bi derzlêdanê hat xurtkirin.

Birca ku xebat lê qediyan, wek cihê ku ji parêzgeh û navçeyan an jî bi zarokê xwe re diçin nexweşxaneyê, bêhna xwe bidin û hewcedariyên xwe pêk bînin, hat kirin.

Di birca ku piştgiriya derûnî ya bêpere ji jinan re tê dayîn de kursên xwendin û nivîsandinê, Quran, Tefsîr, Hunera Destî, Piştgiriya Derûnî, Rêbertiya Rûhanî, Xebatên Civakî, Parastina Nêzîk, Odeya Lîstik û Xwarinê tên dayîn.

Restorasyona aşê dîrokî ber bi dawiyê ve diçe

Xebatên restorasyonê yên li aşê avê ya dîrokî ya navçeya Sûrê ku tê texmînkirin di dawiya sedsala 18emîn û serê sedsala 19an de hatiye çêkirin, bi dawî bû.

Piştî restorasyonê, kargeha dîrokî ya ku bi ava ku ji Qerejdagê tê û ji Mizgefta Suleyman Pêxember ber bi Baxçeyên Hevselê ve tê xebitandin, wê wekî berê genim bi rêbazên kevneşopî bê çêkirin û ard bê çêkirin. Di çarçoveya projeyê de ardê erdî dê di tenûrên ku di çarçoveya projeyê de li bexçeyê aşxaneyê bên çêkirin, bibe nan.

Ev aşxane bi bufe û qadên tesîsên civakî yên ku di çarçoveya projeya piştî restorasyonê de bên çêkirin dê xizmetê bide welatiyan.