Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde Türkiye’de bu konuda ilk kez düzenlenen “Barış ve Demokratik Toplum Sürecinde Nöro-Çeşitliler ve Eşit Yurttaşlık Çalıştayı”nda konuşan Eşbaşkan Serra Bucak, ön yargıları, kalıp yargıları ve dışlayıcı dili ortadan kaldırmak için politika ürettiklerine dikkat çekerek, “Bunun bir kamu sorumluluğu olduğunu bilen bir yerden yaklaşmaktayız” dedi. 

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, nöro-çeşitlilik perspektifini güçlendirmek ve eşit yurttaşlık hakkına dikkat çekmek amacıyla  “Barış ve Demokratik Toplum Sürecinde Nöro-Çeşitliler ve Eşit Yurttaşlık Çalıştayı” düzenledi. Yenişehir ilçesinde bir otelde düzenlenen çalıştaya Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Serra Bucak, DEM Parti İl Eşbaşkanı Gülşen Özer, ilçe belediye eşbaşkanları ve bu alanda çalışma yürüten sivil toplum örgütü temsilcileri ile çok sayıda engelli yurttaş katıldı. Çalıştay boyunca tüm konuşmalar işaret dili tercümanları tarafından anlatılırken çalıştaya ve mekana dair görsel betimleme yapıldı.

‘Kent hizmetlerinde kapsayıcı olmak suretiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz’

Türkiye’de bu konuya dair ilk kez düzenlenen çalıştayın açılış konuşmasını yapan Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Serra Bucak, DBB, DEM Parti Engelli Komisyonu, engelli derneklerinin öncülüğü ve Engelli Dairesi Başkanlığı çalışmaları ile bir araya geldiklerine dikkat çekti. Eşbaşkan Bucak, “Bizler 2024 yılında seçildikten kısa bir süre sonra Engelli Daire Başkanlığını kurduk. Bizimle her daim iş birliği içinde olan, bize fikirlerini sunmaktan geri durmayan arkadaşlarımız bunu iyi biliyor. Engelli politikasını hayata geçirmek ve yalnızca politika ile sınırlandırmayıp politik faaliyetlerde, kent hizmetlerinde kapsayıcı olmak suretiyle çalışmalarımızı devam ettiriyoruz” dedi. 

‘Eşitlikçi yaklaşımları hayata geçirmeye çalışıyoruz’

Belediye bünyesinde engellilerin ve ailelerin yararlandığı Danışmanlık Merkezlerinin bulunduğunu aktaran Eşbaşkan Bucak, “DEM Parti’nin bu konudaki paradigması ve Büyükşehir Belediyesinin kararlığı ile eşitlikçi özgürlükçü yaklaşımları anlamak ve kabul etmek ve buna dair uyumlayıcı politikaları hayata geçirmeye çalışıyoruz” diye konuştu. 

‘Kamu sorumluluğunu bilen bir yerden yaklaşıyoruz’

Ön yargıları, kalıp yargıları ve dışlayıcı dili ortadan kaldırmak için politikaları hayata geçirdiklerine dikkat çeken Eşbaşkan Bucak, sözlerini şöyle sürdürdü: “Engellilerin kamusal politikaları ve eğitim faaliyetlerini güçlendirmek için buradayız. Mekânsal uyumlamaları sağlamak ve bunun bir kamu sorumluluğu olduğunu bilen bir yerden yaklaşmaktayız. Tüm değerli akademisyenlere katılımcılara başarılar diliyorum. Kıymetli misafirlerimize geldiğiniz için teşekkür ediyorum. Bugün hepimiz açısından verimli bir çalışma olsun, hepinize başarılar.”

DEM Parti Engelli Komisyonu Eşsözcüsü Hatice Betül Çelebi ise çalıştayda en çok “eşit yurttaş” kavramına cevap arayacaklarını belirterek, çalıştayın önemine değindi. 

‘Mevcut engelli kültürünün dönüşmesi gerekiyor’

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları da Türkiye’de ve bölgede ilk kez bu konuya dair bir çalıştay gerçekleştirildiğini vurgulayarak, “Bu çalışmayı gerçekleştiren, farkındalık yaratmamız gereken bir konuda bizleri farkında olmaya iten siz değerli arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum. Ev sahipliğinden dolayı Amed Büyükşehir Belediyesini canı gönülden kutluyorum. Burada yalnızca nöroçeşitliliği değil Türkiye’nin uzun zamandır konuşmaktan kaçındığı, ötekileştirdiği bir hak mücadelesini konuşacağız. Engelli yurttaşların onurlu bir yaşamı için mevcut engelli kültürünün de dönüşmesi gerekiyor” diye konuştu. 

Yaşamın her alanında bu konuya dair eksiklikle yaklaşıldığını vurgulayan Hatimoğulları, “Farkındalık çalışması ve bilinç yükseltme çalışması yapılmıyor ama bu çalışma bütün toplumda farkındalık yaratmak ve sağlamcı ideoloji ile hesaplaşma bakımından çok önemli adımlar attırmaktadır. Barış aynı zamanda bir engellilik politikasıdır ve bunun hayata geçmesi için elimizden gelen her türlü çabanın çalışmasını yapacağız” ifadelerini kullandı. 

Çalıştayda sunumlar gerçekleştirildi

Açılış konuşmalarının ardından birinci oturumda “Downlu Bir Üniversite Öğrencisi Olarak Deneyimler”  başlığıyla Zinar Altuntaş sunum gerçekleştirdi. Ardından Bağımsız araştırmacı Dr. Düriye Merve Tuna “Bilgi ve Deneyim Paydaşlığı Modeline Örneği Olarak KOZA Programı”, Dr. Fırat Keser, “Engellilerin Eğitim Sonrası Sorunları ve Yerel Yönetimlere Çözüm Önerileri”, Üniversite öğrencisi İlhan Yalçın , “Eşitliği Hayal Etmek: Nöro-Çeşitliler İçin Eşitliği Sağlamada Hayal Gücünün Önemi”, Otistik çocuğu olan Deniz Gürel “Barış ve Nöro-Çeşitlilik”  başlıklarıyla sunum gerçekleştirildi.

Çalıştayın ikinci oturumunda Otistik aktivist Devrim Nesin “Otistik Kabul”, Hülya Saygı  “Birlikte Güçlenmek ve Annelerin Hak Temelli Dönüşümünde Yerel Yönetimlerin Rolü”,  Kedi Otizmden Serap Dikmen “Otistikler ve Adalete Erişim”, Yeni Hayat Engelsiz Yaşam Derneği’nden Gülegül Ergin “Yetişkin Otistiklerin Sorunları ve İstihdam” konularıyla sunum gerçekleştirecek. 

Üçüncü oturum Türkiye Sağırlar Konfederasyonu Başkanı Orkun Utsukarcı “Sağır ve Nöroçeşitli Bireyler İçin Demokratik Erişim ve Eşit Yurttaşlık Hakkı”, “Otistik İnsanlar Neler Yaşıyor, Toplumdan ve Yerel Yönetimlerden Beklentileri Neler?”, Aziz Akın Gülhan, Halit Sönmez ve Sevtap Sönmez, “Otizm ve Sağırlık Deneyimi”  Psikolog ve Eskişehir Engelli Dayanışma Ağı’ndan Berna Yıldız “Otizm, İlişkiler ve Kent Yaşamı: Yerel Yönetimlere Yeni Bakış” konularında sunum yapacak.

Çalıştayın dördüncü ve son oturumunda ise Gazeteci çizer muzir.org Genel Yayın Yönetmeni Aslı Alpar “Dünyadan Nöro-Çeşitliliği Kapsayan Habercilik Örnekleri”, Solfasol Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Onur Yılmaz “Nöro-çeşitli Kent ve İnsan Hakları”, Sağlamcılığa Karşı Kadın Hareketi Derneği’nden Elif Kaya “Özel Eğitim Uygulamaları ve Otizm” başlıklı sunum gerçekleştirecek.  

Etkinlik, “Konuk Değerlendirmeleri ve Kapanış” bölümüyle saat 18.00’de sona erecek.

Nöroçeşitlilik nedir?

Nöroçeşitlilik, bireylerin beyin işleyişi, düşünme, öğrenme ve dünyayı algılama biçimlerindeki doğal farklılıkları ifade eden bir kavramdır. Bu yaklaşım, söz konusu farklılıkların bir hastalık ya da eksiklik olarak değil, insan biyolojik çeşitliliğinin doğal bir parçası olarak görülmesi gerektiğini vurgular.

Nöroçeşitlilik; otizm spektrumunda olmak, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), disleksi, disgrafi, diskalkuli, Tourette sendromu ve çeşitli öğrenme farklılıklarını kapsayan geniş bir alanı içerir.

Uzmanlara göre nöroçeşitlilik yaklaşımı, bireylerin eğitimden çalışma hayatına kadar her alanda eşit haklara sahip olması, erişilebilirlik sağlanması ve destekleyici düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiğine işaret ediyor. Toplumsal kabulün artırılması, nöroçeşitli bireylerin potansiyellerini ortaya koyabilmeleri açısından önemli bir başlık olarak öne çıkıyor.